بارداری یک دوران تکرار نشدنی در زندگی بانوان است، لذت ها و تجربه های شگفت انگیز از اولین لگد ها، اولین ************ه ها و اولین سونوگرافی و شنیدن صدای قلب به طرز وصف ناپذیری هیجان انگیز است. اما این دوران شگفت انگیز تغییراتی در بدن بانوان ایجاد می کند که ممکن است سبب شود بیشتر از سایرین به برخی عفونت ها دچار شوند. عفونت مجاری ادراری یکی از این موارد است که در ادامه تمامی جوانب مربوط به آن را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.

- عفونت مجاری ادرار چیست؟
با شنیدن عبارت "عفونت مجاری ادرار" یا علامت اختصاری آن(uti) به عفونت مثانه و علائمی مشابه از قبیل تکرر ادرار و احساس سوزش هنگام ادرار کردن فکر می کنیم. اما بهتر است بدانید این ها همه چیز درباره عفونت مجاری ادرار نیست. در حقیقت ممکن است عفونت مجاری ادرار در هر قسمتی از این اندام رخ دهد. این اندام از کلیه ها یعنی جایی که ادرار در آنها ساخته می شود آغاز شده و با لوله هایی به نام میزنای به مثانه متصل می شوند. در واقع مثانه جایی است که تا زمان دفع ادرار در آن جمع می شود و در نهایت به مجاری ادرار (لوله کوتاهی که ادرار را به خارج از بدن هدایت می کند.) ختم می شود. عفونت مجاری ادرار معمولا به دلیل وجود باکتری در واژن، رکتوم یا روی پوست رخ می هد که وارد مجاری ادرار شده و به اندام های فوقانی سرایت می کند.

انواع شایع عفونت های مجاری ادرار
1) سیستیت یا عفونت مثانه
معمولا ماندن و تکثیر باکتری در مثانه به التهاب و بروز علائم عفونت مثانه منجر می شود. در بیشتر موارد سیستیت به دلیل برقراری رابطه جنسی رخ می دهد و بین سن ۲۰ تا ۵۰ سالگی بین خانم ها شیوع بیشتری دارد.
2) عفونت کلیه
ممکن است باکتری ها از مثانه به سمت بالا حرکت کرده و از طریق میزنای وارد کلیه ها شوند و یک یا هر دو کلیه را دچار عفونت کنند. عفونت کلیه ( پیلونفریت) از شایع ترین مشکلات پزشکی خطرناک در دوران بارداری است. این امکان وجود دارد که عفونت به جریان خون منتقل شده و زندگی شما را در معرض خطر قرار دهد.
همچنین ممکن است عفونت کلیه عواقب خطرناکی برای جنین به همراه داشته باشد و سلامت او را در معرض خطر قرار دهد. زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم، افزایش احتمال خطر مرگ جنین یا مرگ نوزاد پس از تولد از پیامدهای عفونت کلیه بشمار می آیند.
3) باکتریوری بدون علامت
این مشکل زمانی رخ می دهد که باکتری بدون هیچ علائمی در مجاری ادرار وجود داشته باشد که به آن عفونت باکتریوری بدون علامت می گویند. معمولا در شرایط غير بارداری عفونت باکتریوری بدون علامت باعث بروز مشکل نمی شود و خود بخود از بین می رود. اما در دوران بارداری در صورت عدم درمان باکتریوری بدون علامت، احتمال عفونت کلیه به طور چشمگیری افزایش می یابد و همین امر منجر به زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم می شود. به همین دلیل توصیه می شود ادرار در دوران بارداری به طور مرتب مورد بررسی و آزمایش قرار گیرد.

آیا بارداری خطر ابتلا به عفونت مجاری ادرار را افزایش می دهد؟
هنوز دلیل مشخصی مبنی بر افزایش احتمال بروز مشکل سیستیت به دلیل بارداری وجود ندارد. تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان می دهد بارداری احتمال ابتلا به باکتریوری بدون علامت را افزایش نمی دهد. در عین حال بارداری شما را بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت کلیه قرار می دهد.
علت:
افزایش میزان هورمون پروژسترون باعث کاهش مقاومت و قدرت ماهیچه های لوله های میزنای (لوله هایی که مثانه را به کلیه متصل می کند) می شود همین امر موجب اتساع و کاهش جریان ادرار می شود. علاوه بر این همزمان با بزرگ شدن رحم به میزنای فشار وارد می شود که همین امر باعث می شود ادرار به سختی جریان یابد و مانند قبل راحت و سریع ادرار نکنید. مثانه در دوران بارداری شل می شود همین امر خالی کردن کامل مثانه را مشکل تر می کند و شما در معرض خطر رفلکس مثانه قرار می گیرید، مشکلی که در آن مقداری از ادرار به سمت بالا و از طریق میزنای به کلیه ها برمی گردد. با رخ دادن تغييرات بالا ادرار مدت زمان بیشتری در مجاری دفع ادرار باقی می ماند و در این حالت زمان کافی برای تکثیر باکتری ها وجود دارد و دیرتر احساس دفع ادرار می کنید. در این شرایط عفونت از طریق باکتری آسان تر و سریع تر به کلیه ها سرایت می کند. در دوران بارداری حالت اسیدی ادرار کمتر شده و ادرار بیشتر حاوی گلوکز است، کم شدن اسید و افزایش گلوکز بهترین شرایط برای رشد باکتری ها است.

علائم عفونت مثانه چیست؟
علائم عفونت مثانه (سیستیت) از فردی به فردی دیگر متفاوت است. علائم شایع آن عبارتند از:
- احساس درد، ناراحتی یا سوزش هنگام ادرار کردن، یا حین برقراری رابطه جنسی
- احساس ناراحتی و درد در قسمت پایین شکم یا لگن (اغلب اوقات دقيقا بالای استخوان قسمت شرمگاهی)
- عدم کنترل و تکرر ادرار (حتی اگر مقدار کمی ادرار در مثانه وجود داشته باشد.) ممکن است اداربد بو شده، مانند کف دفع شود و خون در ادرار مشاهده کنید. البته ممکن است کمی تب داشته باشید اما اغلب اوقات دمای بدن طبیعی است.
به دلیل اینکه تکرر ادرار از علائم شایع دوران بارداری است، بنابراین تشخیص علت تکرر ادرار مشکل به نظر می رسد به خصوص اگر علائم کم و خفیف باشند. در صورت احساس وجود عفونت با پزشک خود برای ال آزمایش ادرار تماس بگیرید.

علائم عفونت کلیه چیست؟
در صورت وجود علائم عفونت کلیه باید بلافاصله برای درمان پزشکی اقدام کنید. معمولا علائم به صورت ناگهانی به سراغ شما می آیند.
برخی از این علائم عبارتند از:
- تب بالا (اغلب اوقات تب همراه با لرز بوده و عرق می کنید.)
- درد در قسمت پایین کمر، پهلوها دقیقا زیر یک طرف یا دو طرف دنده ها و گاهی اوقات در قسمت شکم
- حالت تهوع و استفراغ
ممکن است در ادرار خون مشاهده کنید یا علائم عفونت مثانه را هم داشته باشید.

در صورت ابتلا به عفونت ادراری بدون علائم در دوران بارداری چه اتفاقی رخ می دهد؟
در صورت ابتلا به عفونت باکتریوری بدون علامت خطر زایمان زودرس یا تولد نوزاد با وزن کم افزایش می یابد. در صورت عدم درمان، بیش از ۴۰ درصد مادران باردار به عفونت کلیه مبتلا می شوند.
اما با درمان صحیح و به موقع این احتمال به طرز چشمگیری کاهش می یابد و به ۱ تا ۴ درصد می رسد. در صورت وجود علائم یا عدم وجود علائم پزشک متخصص در اولین معاینه بارداری برای تشخیص وجود باکتری در مجاری ادرار آزمایش ادرار توصیه می کند. در صورت عدم وجود باکتری در کشت ادرار احتمال ابتلا به عفونت مجاری ادرار در ماه های بعد کاهش می یابد.
در صورت مثبت بودن جواب کشت ادرار پزشک درمان عفونت را با تجویز آنتی بیوتیک خوراکی مجاز در دوران بارداری آغاز می کند. برای از بین رفتن کامل عفونت، آنتی بیوتیک تجویز شده را به طور کامل و در دوره مشخص (معمولا یک هفته) مصرف کنید. پس از درمان اولیه، پزشک جهت اطمینان از درمان کامل آزمایش ادرار توصیه می کند. (در صورت از بین نرفتن عفونت پزشک آنتی بیوتیک دیگری برای درمان تجویز می کند.)
برای اطمینان از عدم ابتلا به نوع دیگر عفونت، باید کشت ادرار در فواصل منظم در دوران باردای انجام شود. اگر باز هم وجود باکتری در ادرار تایید شد باید دوباره تحت درمان قرار بگیرید به این معنا که باید تا پایان دوران بارداری مقدار کمی آنتی بیوتیک به طور مرتب مصرف کنید با این کار از ابتلا به عفونت دیگر جلوگیری می شود.

درمان عفونت مثانه چیست؟
در صورت ابتلا به عفونت مثانه در دوران بارداری، درمانی مشابه آنچه ذكر شد توصیه می شود. فقط ممکن است دوره زمانی کوتاه تری آنتی بیوتیک خوراکی مصرف کنید. آنتی بیوتیک ها می توانند همه علائم را در چند روز ابتدایی از بین ببرند. اما نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که آنتی بیوتیک را طبق تجویز پزشک و در دوره مشخص به طور کامل مصرف کنید تا باکتری های موجود در مجاری ادرار کاملا از بین بروند. باید پس از درمان و به طور منظم و دوره ای آزمایش ادرار انجام دهید. همچنین هنگام بروز دوباره علائم و در صورت تشخیص پزشک باید درمان را دوباره آغاز کنید. با ادامه عفونت مثانه، برای جلوگیری از پیشرفت آن باید هر روز مقدار کمی آنتی بیوتیک مصرف کنید.

درمان عفونت کلیه چیست؟
در صورت ابتلا به عفونت کلیه در دوران بارداری باید در بیمارستان بستری می شوید تا آنتی بوتیک و مایعات از طرق تزريق داخل وریدی به بدن شما برسند. همچنین شما و جنین با دقت بیشتری تحت نظر قرار بگیرید. پزشک موارد زیادی مانند دمای بدن، فشار خون، ضربان قلب، تنفس، توانایی تولید ادرار توسط کلیه ها، ضربان قلب جنين و علائم زایمان زودرس را مورد ارزیابی قرار می دهد.
مدت زمان بستری شدن شما در بیمارستان برای درمان عفونت کلیه بسته به شرایط شما متفاوت است. در صورت تشخیص عفونت در ۱۲ تا ۲۴ ساعت اول، عفونت خفیف است و بدن شما به خوبی به درمان پاسخ می دهد و جای نگرانی برای زایمان زودرس وجود ندارد.
بنابراین ممکن است پزشک تصمیم بگیرد شما را از بیمارستان مرخص کرده و برای ادامه درمان آنتی بیوتیک خوراکی تجویز کند.
به عبارت دیگر اگر عفونت شما حاد و شدید است باید مدت زمان بیشتری در بیمارستان بستری شوید. همچنین ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از برگشت دمای بدن به حد طبیعی و عدم وجود علائم از بیمارستان مرخص می شوید.
پس از تکمیل درمان برای جلوگیری از ابتلا به نوع دیگر عفونت در دوران بارداری و کمک به حفظ سلامت بارداری باید هر روز مقدار کمی انتی بیوتیک مصرف کنید. در صورت عدم مصرف آنتی بیوتیک همچنین عدم توجه به درمان های روزانه، احتمال ابتلا به نوع دیگری از عفونت کلیه افزایش می یابد.

راه های جلوگیری از ابتلا به عفونت مجاری ادراری چیست؟
با توجه و به کارگیری راهکار های زیر، احتمال ابتلا به عفونت مجاری ادرار را به حداقل برسانید.
- آب به اندازه کافی بنوشید. سعی کنید هر روز چند فنجان آب یا نوشیدنی دیگر میل کنید.
- به طور مرتب دفع ادرار داشته باشید. سعی کنید هنگام ادرار کردن مثانه خود را به طور کامل تخلیه کنید.
- پس از دفع مدفوع، خود را از جلو به عقب بشویید با این کار از انتقال باکتری های روده به مجاری ادرار خودداری می کنید.
- ناحیه تناسلی و محل دفع ادرار خود را با آب و صابون ملایم بشویید.
- قبل و بعد از برقراری رابطه جنسی ناحیه تناسلی و محل دفع ادرار را به خوبی بشویید.
- از به کار بردن محصولات بهداشتی ور زنانه، (مانند اسپری ها و پودرها) و صابون های قوی خودداری کنید.

منبع: نی نی پلاس